Osiedle Moniuszki to największe zarówno pod względem powierzchni, jak i liczby mieszkańców osiedle w Żarach, w którym mieszka około 9000 osób. Usytuowane jest w zachodniej części Śródmieścia, co czyni je jednym z kluczowych koncentracji ludzkich w tym rejonie. Jego budowa trwała od drugiej połowy lat 60. do lat 80. XX wieku, przy zastosowaniu popularnego wówczas systemu wielkiej płyty. Częścią osiedla jest ulica Stanisława Moniuszki, uznawana za jedną z głównych arterii komunikacyjnych miasta.
Warto dodać, że administracja około 60% obszaru tego osiedla spoczywa w rękach żarskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, której siedziba znajduje się przy ul. Wieniawskiego 1. Pozostałem tereny osiedla są zarządzane przez różne wspólnoty mieszkaniowe, co wpływa na różnorodność przestrzeni mieszkalnych w tej okolicy.
Osiedle Moniuszki sąsiaduje również z mniejszym Osiedlem Odbudowanym, co dodatkowo podkreśla żywy charakter tej części miasta.
Nazwa osiedla
Nazwa tego miejsca ma swoje korzenie w ulicy Stanisława Moniuszki, przy której wznoszono pierwsze budynki nowo powstającego osiedla. Dla lokalnej społeczności osiedle zyskało też przydomek „Osiedle Muzyków”, co jest związane z nazwami ulic, które oferuje. Mimo to, takie określenie jest mylące, jako że oryginalna nazwa, Osiedle Moniuszki, została nadana w kontekście projektowania oraz planowania jeszcze przed ustanowieniem oficjalnych nazw ulic tego osiedla. Dlatego w dokumentach Urzędu Miejskiego przyjmuje się tę pierwotną nazwę, podczas gdy wśród mieszkańców bardziej popularna stała się nazwa „Osiedle Muzyków”.
Obszar osiedla
Osiedle Moniuszki zajmuje obszar o powierzchni 40 hektarów, na którym znajduje się około 60 budynków mieszkalnych. Początkowy plan zagospodarowania terenu zakładał podział na 5 etapów budowy.
- Osiedle Moniuszki I – stanowi pierwszy etap realizacji z końca lat 60.; obszar zlokalizowany w rejonie ulic: Moniuszki, Wieniawskiego oraz Kurpińskiego. W tym etapie wykorzystano pustak jako materiał budowlany. Kolejne etapy powstały przy użyciu systemu wielkiej płyty. Linii demarkacyjną stanowią następujące adresy:
Moniuszki 36-38, 42, 50-50d, 54,
Kurpińskiego 1, 2, 3, 4, 6, 8-20, 22, 24, 40, 42, 44-56,
Wieniawskiego 13, 15, 17-23, 25-27, 29-35, 37-39, 41-47, 49-51.
- Osiedle Moniuszki II – drugi etap budowy z początku lat 70.; obejmuje teren w granicach ulic: Wieniawskiego, Paderewskiego (do wnętrza osiedla, prowadzącego do marketu Biedronka) oraz Szymanowskiego. Ogranicza się do budynków:
Wieniawskiego 2-10,
Paderewskiego 2-18, 20-30, 32-42, 44-54,
Szymanowskiego 1-7, 9-15, 17, 19, 21, 23, 25, 27.
- Osiedle Moniuszki II A – rozbudowa o dodatkowy budynek na Paderewskiego 7-17.
- Osiedle Moniuszki II B – kolejny etap z połowy lat 70.; zasięg ogranicza się do rejonu ulic: od drogi osiedlowej (prowadzącej do Biedronki), Paderewskiego, Krótkiej oraz Szymanowskiego (do marketu). Adresy obejmują:
Paderewskiego 56-64, 66, 68, 70, 72, 74, 76, 78-84,
Szymanowskiego 29-37, 39-45, 47-55, 57-65,
Krótka 1-15, 17-27, 29-35.
- Osiedle Moniuszki II C – piąty i ostatni etap, zrealizowany w latach 1989–1992. Teren ten jest usytuowany pomiędzy ulicami Chopina a Strzelców, w obrębie którego znajdują się budynki o adresach: Chopina 3-15, 23-29.
Szczegółowe plany urbanistyczne dotyczące Osiedla Moniuszki są dostępne w siedzibie Spółdzielni Mieszkaniowej przy ulicy Wieniawskiego 1. Po transformacji ustrojowej w Polsce oraz przystąpieniu do gospodarki rynkowej, realizacja kolejnych etapów osiedla w rejonie ulicy Strzelców została wstrzymana. Niezagospodarowany teren został sprzedany w 2006 roku pod budowę nowego supermarketu.
Aktualnie intensywna zabudowa mieszkaniowa na Osiedlu Moniuszki koncentruje się na końcu ulicy Wieniawskiego, gdzie nowoczesne bloki mieszkalne buduje jedna z lokalnych firm budowlanych. W bezpośrednim sąsiedztwie pływalni Wodnik, ulokowana jest kręgielnia „Pod Papugami”, a nieopodal znajduje się hala widowiskowo-sportowa wraz z restauracją „Amber”.
Pomiędzy ulicami Szymanowskiego a Chopina powstał park rekreacyjny, który oferuje mieszkańcom wiele atrakcji, takich jak plac zabaw dla dzieci, skatepark, mini miasteczko ruchu drogowego, minisiłownia oraz stoły do gry w szachy i tenisa.
Ulice osiedla
W osiedlu znajduje się wiele interesujących ulic, z których każda nosi imię znanego artysty lub twórcy. Oto ich lista:
- Stanisława Moniuszki,
- Henryka Wieniawskiego,
- Ignacego Paderewskiego,
- Karola Szymanowskiego,
- Karola Kurpińskiego,
- Fryderyka Chopina,
- Witolda Lutosławskiego,
- Georga Philipa Telemanna,
- Feliksa Nowowiejskiego,
- Krótka,
- p-d-e.
Warto również zwrócić uwagę na różnorodność dzielnic i osiedli w Żarach.
| Dzielnice i osiedla |
|
|---|---|
| Części miasta według TERYT |
|
Pozostałe obiekty w kategorii "Osiedla":
Osiedle na Zatorzu | Osiedle Sportowa (Żary) | Osiedle Odbudowane (Żary) | Osiedle Lotnisko (Żary)Oceń: Osiedle Moniuszki (Żary)